Doanh nghiệp kỳ vọng

Tại Thái Lan, Ủy ban chính sách xe điện đã thống nhất thông qua Gói biện pháp thúc đẩy thị trường xe điện 3.5 giai đoạn từ năm 2024 – 2027 nhằm khuyến khích người dân hình thành thói quen mua xe điện. Trợ cấp từ 5.000 đến 10.000 baht (tương đương khoảng 3,5 đến 7 triệu đồng) đối với người mua xe máy điện có giá bán dưới 150.000 baht (tương đương khoảng 100 triệu đồng) và sử dụng bộ pin có công suất tối thiểu 3kWh.

Tháng 3/2023, Chính phủ Indonesia đã ban hành chính sách trợ giá cho người dân mua xe máy điện. Mức hỗ trợ lên tới 7 triệu rupiah, tương đương gần 11 triệu đồng/xe. Trong giai đoạn từ năm 2023 – 2024 sẽ có khoảng 1 triệu xe được hưởng chính sách này.
Với doanh nghiệp sản xuất lắp ráp xe máy điện, các linh kiện nhập khẩu như: pin, động cơ kéo, bộ điều khiển truyền động, bộ sạc… đều được miễn thuế. Cùng với đó còn được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, được hỗ trợ về hạ tầng…

Trong khi các nước lân cận đã tăng tốc phát triển xe máy điện, thì Việt Nam mặc dù có dư địa lớn nhưng lại thiếu chính sách. (Nguồn biểu đồ: Báo cáo của UNDP)

Sau khi Nhà nước đưa ra định hướng về chuyển đổi xanh, giảm phát thải, các doanh nghiệp đã đầu tư hàng trăm tỉ đồng vào nhiều dự án sản xuất lắp ráp xe máy điện, tổng công suất hiện đạt khoảng 1 triệu xe/năm, với nhiều kỳ vọng. Việt Nam trong tương lai sẽ không còn xe máy chạy bằng động cơ đốt trong nữa, thay vào đó là xe máy điện. Xe máy điện sẽ thay thế xe máy xăng. Kỷ nguyên của xe máy điện đang đến…Tuy nhiên, đến khi nào thì điều này trở thành hiện thực, vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Trong khi các nước lân cận như Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ… đang rất quyết liệt chuyển dịch phương tiện chạy xăng sang phương tiện chạy điện, thì Việt Nam vẫn “đủng đỉnh”.

Đến nay, xe máy điện chưa nhận được nhiều hỗ trợ. Việt Nam chưa có chính sách hỗ trợ người dân mua xe máy điện. Hiện xe máy điện vẫn chịu lệ phí trước bạ và phí cấp biển như xe máy xăng. Về phía doanh nghiệp sản xuất lắp ráp, nhập khẩu linh kiện phải chịu thuế suất 20%, không nhận được hỗ trợ về hạ tầng…Chính vì thế, giá xe máy điện còn khá cao so với xe máy xăng.

Cần quyết liệt hơn

Ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên, CEO hãng xe máy điện Selex Motors tỏ ra lo ngại: trong khi các nước lân cận đã tăng tốc phát triển xe máy điện, thì Việt Nam mặc dù có dư địa lớn nhưng lại thiếu chính sách. Các doanh nghiệp nhận thấy cơ hội, đã đầu tư đón đầu nhưng vẫn phải chờ đợi, không biết đến khi nào.

Kết quả nghiên cứu gần đây của NielsenIQ (Công ty phân tích dữ liệu và đo lường toàn cầu) cho thấy, có 55% người tiêu dùng tại Việt Nam đánh giá cao tính bền vững mà xe điện mang lại, nhưng chỉ có 24% đang tích cực theo đuổi lối sống bền vững hơn. Đây là tỷ lệ khá thấp. Đừng thấy số lượng xe máy điện tăng nhanh thời gian qua đã vội mừng. Doanh số bán xe máy xăng hàng năm vẫn áp đảo, tỷ lệ xe máy điện mới chỉ chiếm chưa tới 5% trong tổng số 75 triệu xe máy đang lưu hành. Vì vậy, rất cần các chính sách định hướng và khuyến khích tiêu dùng xe máy điện, và tính tới hạn chế xe máy xăng.

Ông Andy Wong, Phó Chủ tịch cấp cao Tập đoàn Avnet châu Á của Singapore, cho rằng, Việt Nam có khoảng 72 triệu xe máy xăng, do vậy cần quyết liệt hơn trong việc chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh. Có thể thực hiện bằng cách khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang mua các phương tiện chạy điện. Chính phủ cần đặt ra lộ trình cụ thể, chẳng hạn như mỗi năm chuyển đổi bao nhiêu xe máy xăng sang xe máy điện, giống như các nước lân cận đang làm.

Khi có lộ trình cụ thể, cùng hệ thống chính sách thúc đẩy mạnh mẽ, để nhà sản xuất và người dân nắm bắt được rõ ràng, thị trường xe máy điện Việt Nam hứa hẹn tương lai rất phát triển. Kỷ nguyên xe máy điện sẽ đến.

Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp