Bốc xếp hàng hóa tại cảng Cát Lái, TP Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN

Theo bài viết, Covid-19 đã đẩy nền kinh tế thế giới tiếp tục suy thoái sâu và Việt Nam khó đừng ngoài vòng xoáy này. Việt Nam đã buộc phải thực hiện biện pháp giãn cách nghiêm ngặt nhằm khống chế dịch bệnh. Tuy nhiên, đến cuối năm 2021, với tỷ lệ phủ vaccine cao, tốc độ tiêm chủng nhanh chóng, “gió đã đổi chiều” và kinh tế Việt Nam hồi phục mạnh mẽ với những tín hiệu tươi sáng, lạc quan.

Theo kết quả sơ bộ từ Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) và Bộ Công thương, xu hướng này rất rõ rệt khi xuất khẩu đảo chiều ngoạn mục, các chỉ số tương ứng quan trọng của nền kinh tế vẫn rất tích cực.

Cụ thể, theo số liệu Tổng cục Hải quan cũng như Bộ Công thương vừa công bố, tính đến hết ngày 15/12, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam ước đạt 633,22 tỷ USD, tăng 22,9%, tương đương mức tăng 117,89 tỷ USD so cùng kỳ năm 2020.

Theo Bộ Công thương, vượt qua nhiều khó khăn, các doanh nghiệp vẫn duy trì và phục hồi sản xuất nhanh chóng. Ngoài ra, việc thực hiện các hiệp định tự do thương mại (FTA) hiệu quả cũng được coi là yếu tố quan trọng đóng góp cho lĩnh vực xuất nhập khẩu năm 2021.

Theo Tổng cục Hải quan, tính từ đầu năm đến hết ngày 15/12, xuất khẩu của Việt Nam đạt 317,45 tỷ USD, tăng 18,7%, tương ứng tăng 50,12 tỷ USD so cùng kỳ năm 2020. Đây được xem là thành tích tích cực trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 và các lệnh giãn cách kéo dài khiến kinh tế Việt Nam nói chung cũng như ngành xuất nhập khẩu nói riêng bị tác động mạnh. Hoạt động xuất khẩu đảo chiều ngoạn mục đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất siêu 6 năm liên tiếp và dự báo xuất khẩu tiếp tục là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế năm 2022.

Làn sóng Covid-19 lần thứ 4 khiến nhiều địa phương trên cả nước phải thực hiện giãn cách xã hội kéo dài, sản xuất bị định trệ, chuỗi cung ứng đứt gãy, các chỉ số chính của nền kinh tế đều sụt giảm, sức mua của người dân giảm mạnh, đời sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao.

Dù chưa hết 2021, nhưng nhìn vào các chỉ số quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, có thể thấy, quốc gia Đông Nam Á này vẫn làm được những điều “phi thường”. Trong khi biến thể Delta và sau đó là biến thể Omicron khiến nhiều nước trên thế giới chao đảo, song Việt Nam vẫn duy trì được mức tăng trưởng dương trên 2%.

Trong bối cảnh khó khăn, nông nghiệp tiếp tục là bệ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đóng góp lớn cho xuất khẩu của cả nước. Xuất nhập khẩu của Việt Nam lần đầu tiên vượt mốc trên 660 tỷ USD, tăng trên 21%, thậm chí là 22%, đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới về thương mại quốc tế. Trong đó, đáng ghi nhận nhất là việc chuyển kế hoạch từ “Zero Covid” sang thích ứng an toàn, chủ động, kiểm soát dịch bệnh.

Bước qua năm 2021 đầy khó khăn, biến động, hướng đến năm 2022, nhiều tổ chức, thể chế kinh tế – tài chính và giới chuyên gia vẫn tỏ ra lạc quan về triển vọng tăng trưởng của kinh tế Việt Nam.

Giám đốc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, ông Andrew Jeffries đánh giá Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn nên ảnh hưởng của dịch Covid-19 rất nặng nề và rõ rệt, nhưng đến nay, các đối tác thương mại lớn của Việt Nam đang trên đà phục hồi nhanh chóng và từ đó thúc đẩy giao thương mạnh mẽ hơn. Đặc biệt, nhờ vào tỷ lệ tiêm vaccine Covid-19 tăng cao tạo điều kiện sớm mở cửa nền kinh tế, góp phần tăng trưởng trở lại.

Ông Jefferies lưu ý năm 2022, khu vực châu Á sẽ chứng kiến sự phục hồi xuất khẩu vượt trội và Việt Nam là quốc gia tiếp tục tận dụng được cơ hội để tăng tốc xuất khẩu. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội này để đẩy mạnh xuất khẩu trong năm 2022, nâng cao chất lượng hàng hóa để tiến sâu vào nhiều thị trường lớn, tiềm năng hơn.

Trong bối cảnh xuất khẩu là động lực lớn của nền kinh tế, chuyên gia ADB cho rằng Việt Nam cần tận dụng thật tốt và hội nhập sâu rộng thông qua hệ thống 15 FTA đã được ký kết. Trong đó, nhiều FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) vẫn là đòn bẩy, cú hích đáng kể cho thương mại hàng hóa Việt Nam với các thị trường hàng đầu thế giới.

Liên quan đến tốc độ tăng trưởng mục tiêu 6-6,5% năm 2022, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Jacques Morisset bày tỏ tin tưởng Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu trên nếu đáp ứng 2 điều kiện: kiểm soát tốt đại dịch và cải thiện cán cân cung-cầu. Theo ông Morisset, chính phủ cần triển khai các biện pháp kích cầu. Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn còn dư địa tài khóa, với tỷ lệ nợ công trên GDP mới chỉ ở mức 44% trong khi trần nợ công đã được Quốc hội thông qua ở mức hơn 60%, do vậy, Việt Nam vẫn còn dư địa để vay vốn.

Chuyên gia của WB cũng cho rằng, nhờ lượng dự trữ tiền mặt ở mức cao, Việt Nam cũng có thể tăng chi ngân sách bằng cách khởi động lại các chương trình đầu tư công như đã triển khai trong năm 2020 và tăng hỗ trợ cho những người dân bị mất việc làm, giảm thu nhập hay đã hết tiết kiệm do đại dịch. Việc nới lỏng các chính sách tài khóa, thực hiện giảm thuế và giảm phần đóng góp của người dân để thúc đẩy chi tiêu cũng có thể được cân nhắc.